Πήραμε το κατόπι το πολυτελές κάμπριο με τον χαρταετό στο πίσω κάθισμα να μην αφήνει κανέναν ενδοιασμό για την ομάδα που ακολουθεί στο γήπεδο ο οδηγός του.
ολλές φορές αναδιπλώθηκε σαν να ήθελε να το σκάσει και να ξεκινήσει μόνος του το ξέφρενό ταξίδι στον αττικό ουρανό.
Στα μεγάλα πεζοδρόμια της πόλης μικροπωλητές βγήκαν και φέτος να πουλήσουν τη πραμάτεια τους.
Σπάιντερμαν ή Μπάρμπι, Μαύροι Ιππότες, Ραπουνζελ, ζώα σε διάφορες μορφές, ήρωες καρτούν για νήπια, σήματα ποδοσφαιρικών ομάδων φυσικά, αλλά και οι κλασσικοί με τις χρωματιστές κόλλες γλασέ και τους ρόμβους στη μέση, τα μικρά ή μεγάλα τρίγωνα. Για αγόρια ή κορίτσια, απλοί ή πιο πλουμιστοί. Με μικρές ή πιο μεγάλες ουρές.
Τα παιχνίδια της μέρας, όλοι το ξέρουμε δα. Κάθε Καθαρά Δευτέρα οι χαρταετοί και τα υποπαράγωγά τους, γεμίζουν λόφους, αλάνες και παραλίες. Κοντράρονται με τον αέρα και τα ηλεκτροφόρα σύρματα. Σιχαίνονται τις κολώνες και συχνά έχουν πρόωρο τέλος όταν βουτάν χωρίς αντίσταση, σε κάποιο κενό του ανέμου σε ελεύθερη πτώση που ανακόπτουν τα κλαδιά θάμνων και δέντρων.
Σήμερα λοιπόν ο ουρανός γέμισε και πάλι χάρτινα πολύχρωμα σχήματα πρόσκαιρης χαράς που αύριο θα ξεχαστούν σε κάποια αποθήκη ή θα καταλήξουν στον κάδο σκουπιδιών.
Οι επιλογές που πηραν άδεια πτήσεις δείχνουν και τους “ιδιοκτήτες” τους, ακόμη και την ηλικία τους.
Δείξε μου τον χαρταετό σου για να σου πω μέσες άκρες ποιος είσαι, τι χρώματα αγαπάς, αν έχεις αγόρι ή κορίτσι, πόσο πιστός οπαδός είσαι, πόσο παραδοσιακός ή μοντέρνος και βέβαια πόσο ικανός χειριστής της καλούμπας.
Η ελληνική σημαία έγινε κι αυτή χαρταετός, νεαροί γονείς υπέκυψαν χαμογελώντας στα χατήρια των μικρών τους που χαίρονται βλέποντας να ανεμίζουν τα αγαπημένα τους κινούμενα σχέδια ενώ δυο αδέλφια συνηθίζουν επί δεκαετίες να φτιάχνουν το δικό τους αετό κι ας πέρασε από χρόνια η παιδική τους ηλικία.
Φτάνει ωστόσο το φιλοσοφείν με την σημειολογία των χαρταετών. Αλλωστε περί ορεξέως…
Πήραμε το δρόμο για τον περιφερειακό του Φιλοπάππου, τον λόφο που δεκαετίες τώρα πρωταγωνιστεί κάθε Καθαρά Δευτέρα στο πέταγμα των αετών. Η ατμόσφαιρα θολή με την αφρικανική σκόνη να μην αφήνει το μάτι να πλανηθεί με γαλήνη στον ορίζοντα εκεί που οι αετοί είχαν αρχίσει από νωρίς να κονταροχτυπιούνται για το ποιος θα πάει πιο ψηλά. Μια παρέα νεαρών κάνει ακροβατικά στην ταράτσα για να προλάβει το φυγά χαρταετό να μη φύγει προς την Πάρνηθα.
Φυγάδες ή “αποστάτες” μας αιχμαλωτίζουν το βλέμμα. Είναι αυτοί που δεν δέχτηκαν τον δεσμώτη της καλούμπας τους και το τράβηγμα του σκοινιού κι έφυγαν να πετάξουν προς την ελευθερία δίπλα στα ορίτζιναλ πετούμενα.
Ο λόφος γεμάτος από χαρταετούς που απέδρασαν. Οπου κι αν κοιτάξεις.
Κάποιο παιδί μπορεί τώρα να κλαίει που το έφυγε το αποκτημα του σκέφτηκα, την ώρα που μου έκλειναν το μάτι από το απέναντι κλαδί ένας μεγάλος περήφανος με πολλά χρώματα κι ένα πάνινο πουλί που κέντρισε την προσοχή των πραγματικών. Κι αυτή η Τυρένια που ήθελε να λιαστεί στα κάγκελα κι εκείνος ο μεγάλος ο άσπρος που διάλεξε το πεύκο για να κρυφτεί.
Από τις αρχές του κόσμου ο άνθρωπος ονειρευόταν να πετάξει σαν τα πουλιά – ένα όνειρο που φαίνεται σε γραπτά και εικόνες που χρονολογούνται από το 500 π.Χ. Οι χαρταετοί, λοιπόν, έκαναν την εμφάνιση τους στην Κίνα πριν από 3.000 χρόνια. Εκεί ήταν διαθέσιμα και τα κατάλληλα υλικά για την κατασκευή τους: καλάμια bambou για το πλαίσιο και μετάξι για το πανί και την ουρά.
Με το πέρασμα των αιώνων, ο χαρταετός υιοθετήθηκε από όλες σχεδόν τις ηπείρους, αποκτώντας νέες μορφές και δημιουργώντας μύθους, καθώς έκανε την εμφάνισή του στους διάφορους πολιτισμούς.
Οι ανατολικοί λαοί τους έδωσαν ζωντανές μορφές (ψάρια, πουλιά, δράκοντες κ.λπ.). Άλλοι έδεναν σ’ αυτούς (γραμμένες πάνω σε μικρότερο χαρτί) τις αρρώστιες και τις συμφορές και τις άφηναν να φύγουν μακριά, άλλοι έστελναν προς τα επάνω τις ευχές και τις επιθυμίες τους, και άλλοι προσάρμοζαν μικρές φλογέρες στο κεφάλι του αετού, για να σφυρίζουν και να διώχνουν τα κακά πνεύματα. Άλλοι σήκωναν ομαδικά τους αετούς, σαν προσευχή στον ουρανό και έψαλλαν ύμνους.
Στην ελληνική αρχαιότητα, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας (440-360 π.Χ.), από τον Τάραντα της Νότιας Ιταλίας, καλός φίλος του Πλάτωνα και οπαδός του Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό και λέγεται ότι ήταν ο εφευρέτης του. Παλαιότερη αναφορά θα μπορούσε να θεωρηθεί η απεικόνιση σε ελληνικό αγγείο της κλασικής περιόδου μιας κόρης που κρατά στα χέρια της λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, ένα είδος αϊτού δηλαδή, και την οποία ετοιμάζεται να πετάξει. Βέβαια, χρειαζόταν πολύ και λεπτό χαρτί και χαρτί δεν διέθεταν οι χώρες μας , αφού με δυσκολία έβρισκαν παπύρους, για να γράψουν.
Ο χαρταετός στη μακραίωνη ιστορία του χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως: για τη μέτρηση της θερμοκρασίας και της ταχύτητας των ανέμων, για μελέτες της ατμόσφαιρας και του ηλεκτρισμού, αλλά ακόμα και για αεροφωτογραφίσεις. Έσωσε ναυαγούς, έστειλε στρατιωτικά σήματα, κίνησε κάρα, ακόμα και αυτοκίνητα.
Για την Καθαρά Δευτέρα, ο χαρταετός απαραίτητο κομμάτι του ελληνικού εθίμου μαζί με τη λαγάνα, κατασκευαζόταν πάντα από τα ίδια τα παιδιά, με απλά υλικά, όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.
Τώρα η παραγωγή τους επέστρεψε πάλι κυρίως στους Κινέζους που παράγουν και εξάγουν μαζικά χαρταετούς για όλα τα γούστα και βαλάντια.
Εμείς αφήσαμε τον Φιλοπάππου για το Αττικό Άλσος, ένα ακόμη σημείο της Αττικής που έχει την τιμητική του τέτοια χρονιάρα μέρα.
Εκεί στον οικισμό του Γ. Παπανδρέου ένας ακόμη ανυπότακτος ανάγκασε τη ΔΕΔΗΕ να έρθει να τον απελευθερώσει από τα σύρματα κι έναν μικρούλη τον παράτησαν πριν καν ταξιδέψει…
Χαρταετοί είμαστε, χαρταετοί
πιασμένοι στα ηλεκτρικά σύρματα.
Μ’ εκείνους Τους πιο καλούς χαρταετούς,
σπάγγοι δεν τους βαστούνε,
φτιαγμένοι είναι με όνειρα
και σαν πουλιά πετούνε
τους κομμένους σπάγγους,
μ’ εκείνα τα ξεσχισμένα χαρτιά,
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη
στον άνεμο,
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη
στον εμπαιγμό,
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη στο τέλος.
Κώστας Μόντης
Και του χρόνου!
