Για να μην παίζουμε με τις λέξεις… Εισέβαλαν στις ζωή μας με την ορμή πανδημίας, την γέμισαν ιούς, μας έστειλαν σε καραντίνα και οι λοιμωξιολόγοι προσπαθούν μέσω της επιδημικής καμπύλης να αντιμετωπίσουν μεταξύ άλλων τις επικείμενες νόσους.
Λέξεις- φωνήεντα- σύμφωνα- ορολογίες τα οποίες ακούμε ολημερίς κι ολονυχτίς εδώ και 2 τουλάχιστον μήνες. Κι όπως όλα δείχνουν θα ακούμε για πολύ καιρό ακόμη.
Τι σημαίνουν, από πού προέρχονται και τι υπαινίσσονται…
Η πανδημία, που προκύπτει από την σύνθεση των λέξεων παν (όλος) και δήμος (πληθυσμός), είναι επιδημία λοιμωδών ασθενειών που εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε μια μεγάλη περιοχή (ήπειρο) ή σε παγκόσμια κλίμακα και απειλεί το σύνολο του πληθυσμού. Μια επιδημική ασθένεια της οποίας ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει σταθερός με την πάροδο του χρόνου (σταθερή επίπτωση) δεν θεωρείται πανδημία. Επιπλέον, οι πανδημίες γρίπης γενικά δεν αφορούν την επανεμφανιζόμενη εποχική γρίπη.
Coronovirus, η ονομασία αυτή δόθηκε στην φετινή εξαιτίας της διάταξης κάποιων πρωτεϊνών αυτού του τύπου ιών που θυμίζει κορόνα. Η απόδοση του coronavirus στην ελληνική γλώσσα συζητήθηκε ιδιαιτέρως με το ξέσπασμα επιδημίας του κορονοϊού 2019‑nCoV στην Κίνα, δεδομένου ότι χρησιμοποιήθηκε είτε σε μορφές με πρώτο συνθετικό το κορώνα (κορωναϊός) ή το απλογραφημένο κορόνα (κοροναϊός), είτε με συνδετικό φωνήεν -ο- (κορωνοϊός και κορονοϊός αντίστοιχα).
Πρόκειται για ένα νέο στέλεχος ιού που διαφέρει από τον SARS-CoV, τον κορονοϊό που προκάλεσε την επιδημία SARS το 2003, αλλά και από τους υπόλοιπους κορονοϊούς που έχουν απομονωθεί μέχρι σήμερα από τον άνθρωπο. Ο νέος κορονοϊός (MERS-CoV) απομονώθηκε για πρώτη φορά από ασθενείς με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, στην Αραβική Χερσόνησο, το Σεπτέμβριο του 2012. Η λοίμωξη από τον νέο κορονοϊό εκδηλώνεται συνήθως ως πνευμονία, με εμφάνιση οξείας, σοβαρής νόσου του αναπνευστικού, με πυρετό, βήχα, δύσπνοια και αναπνευστική δυσχέρεια.
Η πανδημία της νόσου του κορονοϊού 2019 (COVID-19) είναι μια τρέχουσα πανδημία που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2 και αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι της Κίνας, τον Δεκέμβριο του 2019. Έχουν σημειωθεί περισσότεροι από 81.000 θάνατοι που οφείλονται στη νόσο. Ωστόσο, από τότε έχουν ανακάμψει περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι.
Ο ιός μεταδίδεται από έναν ανθρώπινο οργανισμό στον άλλο μέσω σταγονιδίων, που παράγονται όταν οι άνθρωποι φτερνίζονται ή βήχουν. Ο χρόνος μεταξύ της έκθεσης και της εμφάνισης συμπτωμάτων είναι συνήθως από 2 έως 14 ημέρες. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα και δυσκολίες στην αναπνοή, ενώ επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν ότι πιθανή απώλεια γεύσης και όσφρησης αποτελούν συμπληρωματικές ενδείξεις μόλυνσης από τον ιό. Οι επιπλοκές μπορούν να περιλαμβάνουν πνευμονία και σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας. Μέχρι στιγμής δεν έχει κυκλοφορήσει εμβόλιο κατά του ιού ή κάποια σχετική ειδική αντιική θεραπεία (πολλαπλές έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη).
Η καραντίνα αποτελεί περιορισμό στην κυκλοφορία ανθρώπων και εμπορευμάτων. Η καραντίνα στοχεύει στην αποτροπή της εξάπλωσης μιας ασθένειας και των παρασίτων. Συχνά σχετίζεται με την ασθένεια και την αρρώστια, καθώς η καραντίνα εμποδίζει την κυκλοφορία αυτών που έχουν εκτεθεί σε μια μεταδοτική ασθένεια, αλλά δεν έχουν επιβεβαιωμένη ιατρική διάγνωση. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο με την ιατρική απομόνωση, η οποία εφαρμόζεται σε άτομα που νοσούν από μεταδοτική ασθένεια και ως εκ τούτου απομονώνονται από τον υγιή πληθυσμό.
Η λέξη καραντίνα προέρχεται από την ενετική παραλλαγή της ιταλικής φράσης quaranta giorni (σαράντα μέρες). Οι σαράντα μέρες αναφέρονται στην υποχρεωτική περίοδο απομόνωσης των πλοίων και του πληρώματος, κατά την επιδημία της πανώλης. Η καραντίνα μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους αλλά και σε πολλά είδη ζώων καθώς και ως μέρος των συνοριακών ελέγχων σε μια χώρα.
Ακριβώς γιατί σαράντα ήταν οι μέρες απομόνωσης που επέβαλαν οι Αρχές προτού επιτρέψουν να ελλιμενιστεί πλοίο για το οποίο υπήρχαν πληροφορίες ότι μετέφερε επιβάτες με μεταδοτική ασθένεια, πανούκλα ή χολέρα, σήμερα θα λέγαμε και κορονοϊό. Η πρώτη καραντίνα στην Ιστορία λέγεται ότι εφαρμόσθηκε στο Ντουμπρόβνικ, το 14ο αιώνα, για να αποφευχθεί η μετάδοση του Μαύρου Θανάτου που εξολόθρευσε τότε τα 2/3 του πληθυσμού. Η απαγόρευση ήταν 30 ημερών, αλλά αυτές έγιναν 40 από τις ενετικές αρχές της πόλης, γιατί τόσο έκανε η νόσος της βουβωνικής πανώλης να εξελιχθεί. Για την ακρίβεια έκανε 37 ημέρες.
Ο λοιμωξιολόγος είναι ο γιατρός που μελετάει τις λοιμώξεις. Η λοίμωξη είναι λέξη μεταγενέστερη, των λογίων. Οι αρχαίοι είχαν το ρήμα «λοιμώττω» και βέβαια τον πανάρχαιο «λοιμό».
Η λέξη λοιμός είναι ομηρική αν και μόνο μια φορά εμφανίζεται στον Όμηρο, στην Ιλιάδα, στο Α, στο σημείο όπου ο ιερέας Χρύσης έχει παρακαλέσει τον Απόλλωνα να τιμωρήσει τους Αχαιούς και, ύστερα από μερικές μέρες θανατικό, ο Αχιλλέας προτείνει να φύγουν.
Η Υποκείμενη Νόσος είναι γνωστή στους ιατρικούς κύκλους και χρησιμοποιείται συχνά στις περιπτώσεις που έχουμε την «κατάληξη» ενός βαρέως πάσχοντος όχι από την κύρια νόσο, αλλά από την αδυναμία των θεραπόντων να αντιμετωπίσουν την «υποκείμενη». Αυτή δηλαδή που ταλανίζει χρονίως τον ασθενή, προκαλώντας μόνιμες δυσλειτουργίες του οργανισμού του αλλά και εθίζοντάς τον, με τρόπο ύπουλο, σε έναν συμβιβασμό με την πάθησή του.
Η επιδημική καμπύλη είναι η εξέλιξη κάθε επιδημίας που μπορεί να αναπαρασταθεί με ένα διάγραμμα, όπου στον οριζόντιο άξονα Χ μετριέται ο χρόνος που περνάει και στον κάθετο άξονα Ψ ο αριθμός των αυξανόμενων κρουσμάτων. Συχνά αυτό το σχήμα παίρνει μία περίπου κωδωνοειδή μορφή (καμπάνας), καθώς τα κρούσματα είναι λίγα στην αρχή, μετά αυξάνονται, κάποια στιγμή αποκορυφώνονται και στη συνέχεια αποκλιμακώνονται σταδιακά.
Το ζητούμενο είναι αυτή η «καμπάνα» να έχει όσο γίνεται μικρότερο ύψος και μεγαλύτερο πλάτος, με άλλα λόγια να είναι ομαλή και όχι απότομη η αύξηση των κρουσμάτων. Ο ρυθμός μετάδοσης της λοίμωξης και γρήγορης αύξησης των κρουσμάτων θα κρίνει πόσο μεγάλη θα είναι η θνητότητα από τον νέο ιό.
Η απότομη κλίση της επιδημικής καμπύλης μπορεί να «μεταφραστεί» σε ελλείψεις κλινών εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), ιατρικού-νοσηλευτικού προσωπικού και εφοδίων (π.χ. αναπνευστήρων). Όσο λιγότεροι άνθρωποι χρειασθούν νοσηλεία σε οποιαδήποτε στιγμή, με άλλα λόγια όσο πιο «επίπεδη» είναι η επιδημική καμπύλη στον χρόνο, τόσο καλύτερα θα είναι τα πράγματα για ασθενείς και νοσηλευτές.
Lockdown: Αποκλεισμός, απαγόρευση κυκλοφορίας, όπως αυτή ορίζεται από την εκάστοτε εξουσία. Εγκλεισμός, κλειδωμένος κάπου, περιορισμός, οι έννοιες του όρου ελληνιστί.
