“Το να μετατρέψουμε την Αγιά Σοφιά σε τζαμί είναι σαν να λέμε στον υπόλοιπο κόσμο, δυστυχώς, δεν είμαστε πλέον κοσμικό κράτος»
Η δήλωση του Νομπελίστα συγγραφέα Ορχάν Παμούκ συνόψισε σε μια φράση τη μετεξέλιξη της Τουρκίας στην εποχή Ερντογάν, κάτι που άλλωστε είχε διαφανεί εδώ και χρόνια.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι, μόνο, θρησκευτικό, αλλά βαθιά πολιτικό.
Η Αγία Σοφία ή Αγια-Σοφιά (τουρκικά: Ayasofya, λατινικά: Sancta Sophia ή Sancta Sapientia), γνωστή και ως Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά, η Μεγάλη Εκκλησία, είναι πρώην χριστιανικός ναός, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης ο οποίος στη συνέχεια μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος και αργότερα σε μουσείο. Από το 537 (ο ομώνυμος ναός του 360 που είχε ανεγερθεί στο ίδιο σημείο, απαλλοτριώθηκε προς θεμελίωση του υπάρχοντος) μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως ορθόδοξος καθεδρικός ναός της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος, ενώ το 1934 σε μουσειακό χώρο (Ayasofya Müzesi).
Χθες, 10 Ιουλίου 2020, ανακοινώθηκε από το καθεστώς Ερντογάν η δεύτερη ιστορικά μετατροπή του σε ισλαμικό τέμενος.
Η πρώτη προσευχή θα διαβαστεί την Παρασκευή 24 Ιουλίου. Κατά τη διάρκεια της τέλεσης των λειτουργιών, τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες θα καλύπτονται με κουρτίνες, οι οποίες θα ανοιγοκλείνουν με ειδικό μηχανισμό. Παράλληλα, στο πάτωμα θα τοποθετηθούν χαλιά, τα οποία θα φωτίζονται, με τέτοιο τρόπο, ώστε η αντανάκλαση του φωτός να “καλύπτει” τις αγιογραφίες.
Η 24η Ιουλίου είναι συμβολική ημερομηνία καθώς εκείνη την ημέρα είχε υπογραφεί η Συνθήκη της Λωζάνης, την οποία ο ίδιος ο Ερντογάν θεωρεί ως ζημιά για τη χώρα του και ήττα του Κεμάλ.
Η Αγία Σοφία είναι ενταγμένη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο. Από την πλευρά της η UNESCO καλεί τις τουρκικές αρχές να ξεκινήσουν χωρίς καθυστέρηση διάλογο προκειμένου να αποφευχθεί η οπισθοχώρηση από την παγκόσμια αξία αυτής της σπάνιας κληρονομιάς, η διατήρηση της οποίας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην επόμενη συνεδρίασή της.
